بررسی انتقال پذیری مکانی مدل های انتخاب وسیله نقلیه برای سفرهای درون شهری

در سال های اخیر برنامه ریزی حمل و نقل تأکید بیشتری بر حمایت از روش هایی داشته که هزینه مطالعات مربوطه را به حداقل رساند. علاوه بر این در مواردی نیاز به پاسخ هایی زودهنگام از رفتار سفر در شهرها احساس شده و لذا راهکارهای صرفه جویی در هزینه زمانی مطالعات اولویت پیدا می کنند. از این رو محققین بحث انتقال پذیری به مفهوم استفاده از مدل پرداخت شده در یک شهر برای بررسی رفتار سفر در شهر دیگر را مطرح کردند. پژوهش حاضر، انتقال پذیری مدل های انتخاب وسیله نقلیه را برای سفرهای روزانه کاری در شهرهای مشهد، شیراز و قزوین مطالعه می کند. مدل های مذکور با ساختار لوجیت چندجمله ای و چهار شیوه سواری شخصی، تاکسی، اتوبوس واحد و دوچرخ در دو گروه همفزون و ناهمفزون پرداخت می شوند. نظر به کمتر دیده شدن بحث سطوح چهارگانه انتقال پذیری در مطالعات پیشین، قابلیت انتقال در دو سطح انتقال ساختار (سطح سوم) و انتقال مدل با کلیه ضرایب (سطح چهارم) بررسی می شود. در این مطالعه 50 مدل انتخاب وسیله در مجموع 80 بار انتقال داده شده و نتایج توسط معیارهایی همچون شاخص انتقال و ضرایب خوبی برازش سنجیده می شوند. در سطح چهارم، اکثر مدل های همفزون انتقال ناپذیر تشخیص داده می شوند در حالی که انتقال پذیری مدل های ناهمفزون در تمامی شهرها نه تنها رد نشده، بلکه عملکرد نسبتاً خوبی نیز دارند. حضور متغیرهای مربوط به ویژگی های کاربر در این مدل ها، علاوه بر بهبود توضیح دهندگی مدل مبدأ در انتقال موثر آن ها نیز نقش دارد. معیارهای پژوهش در سطح سوم، فرآیند انتقال ساختار مدل های همفزون و ناهمفزون را برای تمامی آن ها نتیجه بخش گزارش می کند. ضرایب خوبی برازش و میزان پیش بینی سهم گزینه ها توسط ساختار انتقالی، اختلاف اندکی با مقادیر مشابه حاصل از مدل های شهر مقصد داشته است. بر اساس مطالعات این پژوهش، افزایش تعداد متغیرهای یک مدل لزوماً نمی تواند در انتقال پذیری آن بهبود حاصل کند. همچنین محاسبات نشان می دهد هرچه اختلاف آماری توصیفی متغیرها در مبدأ و مقصد کمتر باشد، احتمال معنی داری آن ها در اثر انتقال بیشتر می شود.